Giang mai là một bệnh nhiễm khuẩn, lây truyền chủ yếu qua đường tình dục. Bệnh có diễn biến triệu chứng khá phức tạp, có lúc triệu chứng rầm rộ,có khi lại không bắt gặp bất kể triệu chứng gì khiến người bệnh chủ quan và lầm tưởng đã khỏi bệnh, dễ lây truyền sang cho người khác.
Các triệu chứng lâm sàng giang mai mắc phải tiến triển làm 3 thời kỳ : giang mai 1, giang mai 2, giang mai 3. Giữa các thời kỳ có giai đoạn không có triệu chứng lâm sàng gọi là giang mai kín.Ngoài ra còn có giang mai bẩm sinh.
Lâm sàng giang mai thời kỳ 1
Đây là thời kì xoắn khuẩn xâm nhập tại chỗ và qua mạch máu lan ra khắp toàn thân. Triệu chứng xuất hiện sau ủ bệnh 3-4 tuần hoặc 3 tháng và kéo dài 1-2 tháng với các triệu chứng điển hình:
–Hình thành vết trợt ở chỗ xoắn khuẩn đột nhập vào cơ thể:
+Vết trợt nông hình tròn hay bầu dục bằng phẳng với mặt da, màu đỏ tơi, không có mủ, không có vảy,thường tồn tại đơn độc.
+Bệnh nhân không ngứa, không đau.
+Khi sờ thấy nền vết trợt rắn như mảnh bìa.
-Vết trợt hình thành ở nam giới khu trú ở quy đầu, rãnh quy đầu, có thể ở miệng sáo, ở hãm, ở bìu, ở vùng xương mu ở trực tràng quanh hậu môn đối với người có quan hệ đồng giới. Đôi khi vết trợt khu trú ở niệu đạo hơi sâu trong miệng sáo, chỉ thấy ít tiết dịch nhầy và rắn chắc.
Ở phụ nữ khu trú ở cổ tử cung, thành âm đạo, môi lớn, môi bé, âm vật. Khu trú ở môi lớn gây phù nề nhiều ở một bên âm hộ. Khu trú ở cổ tử cung hay gặp nhưng thường bị bỏ sót vì không gây đau đớn gì. Ở hậu môn khi biểu hiện bằng vết nứt thâm nhiễm và đau buốt. Các khu trú khác ngoài sinh dục như môi, núm vú, ngón tay đều có đau.
Tuy nhiên ngày nay cũng có các trường hợp triệu chứng không điển hình như có nhiều trợt loét,loét gây đau và không có nền rắn như cổ điển.Có thể trợt bội nhiễm,trợt hoại tử hoặc trợt khổng lồ. Một vài bệnh nhân giang mai không có loét mà xuất hiện thương tổn như thời kì 2.
-Vài ngày sau khi có trợt,các hạch vùng lân cận thường viêm to thành một chùm nhưng không liên kết lại với nhau,bắt đầu hạch ở một bên,sau có thể cả hai bên. Hạch rắn,di động được,không làm mủ,trường hợp bị bội nhiễm,hạch cũng sưng nóng đỏ đau nhưng không vỡ mủ.
Lâm sàng giang mai thời kỳ 2
Đây là thời kỳ nhiễm trùng máu,khi các xoắn khuẩn xâm nhập vào tất cả các cơ quan phủ tạng. Giang mai thời kỳ 2 xuất hiện trung bình khoảng 6-8 tuần sau khi có trợt loét. Các thương tổn ở niêm mạc xuất hiện rầm rộ và lan toả:
-Có nhiều dạng thương tổn, đặc điểm chung là không ngứa, không đau . Các thương tổn sớm thường lan tỏa toàn thân và đối xứng. Các thương tổn muộn có khuynh hướng khu trú hơn và không đối xứng. Các thương tổn giang mai 2 tái phát thường thành hình vòng cung, hình nhẫn và không đối xứng.
-Thương tổn đa dạng , nông hơn trên mặt da như dát (hồng ban) sẩn, sẩn vẩy, sẩn mủ, mụn mủ.
– Có thể trợt loét, sẩn sùi hoặc nứt rõ, có vẩy tiết,khu trú vào các niêm mạc như quanh mép mũi, quanh hậu môn, âm hộ. Sẩn rất đa dạng: sẩn có vẩy, sẩn trợt, sẩn có mủ, sẩn loét, đa dạng cả về vị trí và cách sắp xếp: sẩn hình cung, sẩn hình nhẫn, sẩn nang lông, sẩn dạng trứng cá.
-Viêm hạch nhỏ lan toả là các hạch nhỏ, rắn xuất hiện nhiều nơi như cổ, dưới cằm sau tai, nách, bẹn, cùi tay, lăn dưới ngón tay, không dính vào nhau.
-Có 1 số triệu chứng toàn thân: sốt nhức đầu về đêm, viêm mống mắt, viêm gan, viêm họng khàn tiếng, viêm màng xương, đau rức xương đùi về đêm, viêm thận, biểu hiện thần kinh.
Các thương tổn này cũng có thể tự mất đi, không phải là khỏi mà bệnh ẩn vào trong và tiếp tục phá hoại cơ thể. Đó là giang mai kín (giang mai ẩn).
Giang mai kín (giang mai ẩn)
Khoảng 2-6 tháng sau khi xuất hiện các thương tổn của giang mai 2 ,các thương tổn tự biến hết và bước vào giai đoạn giang mai kín sớm. Khoảng 25% bệnh nhân không được điều trị lại thấy xuất hiện các thương tổn của thời kỳ 1 hoặc 2 ở sẹo loét cũ hoặc các tổn thương phì đại xung quanh hậu môn.Thời kì giang mai kín sớm vẫn lây cho người khác.
Các thương tổn giai đoạn kín sớm không được điều trị cũng biến mất và sang thời kỳ giang mai kín muộn.Lúc này bệnh không lây lan nữa.Tuy nhiên bệnh chưa khỏi,nếu mẹ mang thai vẫn lây lan cho thai nhi thành giang mai bẩm sinh.Giai đoạn giang mai kín muộn có thể kéo dài nhiều năm,thậm chí suốt đời mà không có triệu chứng gì. Một vài bệnh nhân có thể xuất hiện triệu chứng giang mai thời kì 3.
Vậy dấu hiệu lâm sàng giang mai thời kì 3 và giang mai bẩm sinh ra sao?Hãy cùng tìm hiểu trong phần 2.
