Cơ chế miễn dịch được áp dụng chủ yếu trong việc tiêm phòng.Có hai loại đáp ứng miễn dịch chủ yếu trong cơ thể người, đó là miễn dịch chủ động và miễn dịch thụ động. Vậy miễn dịch chủ động và thụ động có liên quan như thế nào trong việc tiêm phòng? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.
Miễn dịch chủ động là gì.
Miễn dịch chủ động là việc đáp ứng với kháng nguyên của các vi sinh vật hoặc độc tố của chúng khi được đưa vào cơ thể – đó chính là các vacxin. Một số vacxin gây đáp ứng miễn dịch chủ động qua trung gian tế bào, chẳng hạn như vacxin BCG phòng bệnh lao. Sau khi tiêm đủ các mũi tiêm chủng, miễn dịch chủ động sẽ duy trì ở mức cao trong nhiều tháng,nhiều năm và kể cả lượng kháng thể có giảm xuống thì cơ chế miễn dịch vẫn nhạy cảm. Từ đó giúp cơ thể có đáp ứng rất nhanh khi tiếp xúc với mầm bệnh.
Miễn dịch chủ động được áp dụng trong chế tác vacxin
Dựa vào cơ chế miễn dịch chủ động, vacxin có thể được chế tạo từ vi khuẩn, virus hoặc độc tố của chúng.
Vaccin được chế tạo từ vi khuẩn gồm có:
-Các vacxin vi khuẩn bất hoạt:
+Vacxin chứa toàn bộ vi sinh vật đã bị bất hoạt như : vacxin ho gà và vacxin thương hàn tiêm..
+Vacxin chỉ chứa các kháng nguyên đặc hiệu của vi khuẩn như vacxin chống phế cầu, não mô cầu và Hemophilus influenza týp B.
+Một số vaccin bất hoạt có các tá chất (photphat hoặc Hydroxit nhôm ) tăng cường đáp ứng kháng thể chống các bệnh như : Bạch hầu, ho gà, uốn ván hoặc vacxin nhị liên Bạch hầu — Uốn ván.
-Vaccin sống giảm độc lực như vacxin BCG, thương hàn uống…
-Vaccin được chế tạo từ độc tố của vi khuẩn đã được làm giảm độc lực như vacxin bạch hầu , vacxin uốn ván ….
Các vaccin được chế tạo từ virus bao gồm:
-Các vaccin chứa toàn bộ virút như vacxin bại liệt, kể cả vacxin bại liệt dạng tiêm và vacxin chống viêm gan A, hoặc các vacxin chứa các kháng nguyên đặc hiệu như vacxin cúm và viêm gan B .
-Các vacxin virus sống giảm độc lực, kích thích đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào tạo ra kháng thể lâu bền chỉ sau một liều dùng bao gồm các vacxin sởi, quai bị, thủy đậu và bại liệt (Sabin).
-Các vacxin tái tổ hợp là loại vacxin lựa chọn các đoạn gen có tính quyết định kháng nguyên cao, cấy vào các vi sinh vật có khả năng tăng sinh nhanh và nhiều để sản xuất các gen này tạo ra một vacxin tái tổ hợp có độ tinh khiết và tính sinh miễn dịch cao. Các vacxin tái tổ hợp như vacxin Viêm gan B tái tổ hợp…
Miễn dịch thụ động là gì.
Miễn dịch thụ động là trong đó các kháng thể được cung cấp mà không phải của cơ thể, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các vi khuẩn (vi khuẩn mà cơ thể chưa bao giờ bị nhiễm) bằng cách tiêm vào cơ thể các chất kháng độc (kháng thể huyết thanh) được lấy từ cơ thể có khả năng miễn dịch nhân tạo chủ động hay được truyền từ mẹ sang thai nhi.
Miễn dịch thụ động chống lại các tác nhân gây bệnh ở trẻ em thường do người mẹ truyền sang nhưng miễn dịch này chỉ tồn tại trong vòng 6 tháng sau khi sinh.
Miễn dịch thụ động được áp dụng trong tiêm phong.
Trong tiêm phòng, miễn dịch thụ động có được do tiêm globulin miễn dịch lấy từ người hoặc các kháng huyết thanh dị loại.
Tác dụng bảo vệ thường xảy ra ngay lập tức , tuy nhiên còn phụ thuộc vào liều lượng và có tác dụng kéo dài trong vài tuần, lâu nhất cũng chỉ được 5-6 tháng đối với liều 5ml.
Các loại globulin miễn dịch, đó là :
Có 2 loại globulin miễn dịch là globulin miễn dịch thông thường và globulin miễn dịch đặc hiệu.
-Globulin miễn dịch thông thường ( lấy từ người): Chế phẩm lấy từ việc trộn huyết thanh người cho máu chứa đựng kháng thể chống virus có hiệu giá tương đương như ở người bình thường.
Các globulin miễn dịch bình thường được sử dụng để bảo vệ những đứa trẻ bị suy giảm miễn dịch khi phơi nhiễm với sởi và viêm gan A.
-Globulin miễn dịch đặc hiệu : Chế phẩm lấy từ việc trộn máu của các bệnh nhân ở thời kỳ lại sức và người cho máu mới được tiêm vacxin đầy đủ hoặc từ những người có nồng độ kháng thể cao sau khi sàng lọc. Hiệu giá kháng thể của các Globulin miễn dịch đặc hiệu cao hơn so với người bình thường.
Các globulin miễn dịch đặc hiệu được sử dụng để bảo vệ cơ thể chống lại uốn ván, viêm gan B, dại, Rh(D) và thủy đậu.
Kháng huyết thanh
Các kháng huyết thanh gồm có các kháng nọc rắn và kháng các độc tố.
-Kháng nọc rắn dùng để điều trị rắn độc cắn, nhện độc cắn….
-Các kháng độc tố dị loại được sử dụng điều trị các trường hợp Bạch hầu nặng…
Trong nhiều trường hợp, người ta sẽ áp dụng các huyết thanh và vacxin để đảm bảo hiệu quả tối đa phòng chống bệnh. Ví dụ như trường hợp người bị chó cắn tại các vị trí nguy hiểm,vết thương sâu và nặng.
Mọi vấn đề về sức khỏe, vui lòng gọi đến tổng đài 19006237 để nhận được sự tư vấn trực tiếp từ các chuyên gia.
