Thiếu vitamin b1 hay còn gọi là bệnh tê phù ( Beri – Beri ) thường gặp nhất ở tuổi nhũ nhi, từ 2 – 3 tháng tuổi do chế độ ăn bột quá sớm.Bệnh này thường đi kèm với suy dinh dưỡng và thiếu các Vitamin nhóm B khác.
- Nguyên nhân gây ra bệnh tê phù:
- Hay xảy ra ở trẻ nhỏ, bệnh thường làm cho trẻ bị tê, có khi bị bại hoặc liệt cả hai chân và bị phù ( sưng ) mặt, hai chân. Bệnh phát sinh do cơ thể thiếu Vitamin B1
- B1 có trong nhiều loại trái cây, rau, đậu, sữa, thịt, trứng, gan….đặc biệt là cám gạo có chứa rất nhiều vitamin B1
- Vitamin B1 là một chất hết sức cần thiết cho các hoạt động của hầu hết các cơ quan trong cơ thể: thận, gan, ruột….các bắp thịt khi cử động cũng cần có vitamin B1. Tuy nhiên có hai cơ quan có nhu cầu cao nhất về vitamin B1 là tim và bộ máy thần kinh. Nếu thiếu vitamin B1 thì triệu chứng đầu tiên ở trẻ em là phù ( do tim bị suy yếu), tê bại hoặc liệt ( do hệ thần kinh bị suy yếu ).
- Triệu chứng
Một số trẻ có khi chỉ thấy nổi bật là triệu chứng về tim mạch, ngược lại một số trẻ khác lại chỉ thấy triệu chứng về thần kinh lại rõ nét nhất. Do đó bệnh tê phù có 2 thể chủ yếu: thể tim mạch và thể thần kinh.
- Thể tim mạch:
- Thường xảy ra ở các trẻ do mẹ ăn thiếu chất, kiêng cữ quá đáng trong lúc mang thai và sau khi đẻ. Do đó trong máu và trong sữa các bà mẹ thiếu vitamin B1
Ø Trẻ bú sữa các bà mẹ như vậy sẽ thấy da xanh tái, chân tay lạnh, hay toát mồ hôi, vật vã khó ngủ, đặc biệt có những cơn khó thở, có khi tím tái cả người, rõ nhất là ở mặt, môi và các đầu ngón tay chân. Nhìn kĩ thấy trẻ hơi phù mặt và tay chân làm các bà mẹ tưởng con mình mập ra. Nếu không điều trị kịp thời, chết nhanh chóng.
- Thể thần kinh
- Ban đầu yếu 2 chân sau đó nặng dần dẫn tới bại liệt hẳn 2 chân
- Ngoài ra một số dây thần kinh nơi khác cũng bị suy yếu
+ Dây thần kinh vận động mắt suy yếu: mắt đờ đẫn không linh hoạt
+ Dây thần kinh quặt ngược bị liệt làm cho trẻ khan tiếng hoặc mất tiếng
Ø Bình thường thiếu vitamin B1 ở trẻ không trầm trọng lắm, trẻ sẽ không có một triệu chứng gì. Chỉ đến khi trẻ bị nhiễm thêm bệnh khác như tiêu chảy, ly, ban đỏ …thì triệu chứng thiếu B1 mới rõ ràng. Điều đó làm cho căn bệnh mới nhiễm phải sẽ nặng hơn, nguy hiểm hơn.
- Phòng ngừa :
- Giáo dục các bà mẹ ăn uống đầy đủ, không kiêng cữ quá mức.
- Không cho trẻ ăn dặm trước 4 tháng tuổi, đến khi ăn dặm cho trẻ ăn đủ
- Trường hợp trẻ không bú mẹ nên cho trẻ ăn sữa động vật: bò, dê, trâu… tuyệt đối không nên nuôi trẻ chỉ bằng nước cơm, cháo hoặc bột.
- Cách xử lý khi trẻ bị tê phù
- Đưa trẻ đi khám bệnh
- Nếu trẻ có một vài triệu chứng nhẹ như xanh xao, yếu 2 chân mà chưa có điều kiện đi khám thì cho trẻ dùng vitamin B1 viên 10mg, ngày 1 – 2 viên, uống trong vòng 1 tháng, điều chỉnh chế độ ăn
- Trường hợp trẻ đã có triệu chứng tim mạch quan trọng, đưa đi khám ngay không để chậm trễ.
