Mới đây, sự kết hợp của hai thuốc lopinavir và ritonavir (Kaletra) vốn là thuốc dùng trong điều trị HIV, hiện có thể ức chế protease của các loại RNA virus khác, đặc biệt là coronavirus, mở ra một hy vọng mới trong việc tìm ra thuốc điều trị đặc hiệu Covid-19.
- Lopinavir và ritonavir có tác dụng như thế nào?
Lopinavir và ritonavir là hai thuốc ức chế protease của virus gây suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV). Ritonavir là thuốc ức chế mạnh cytochrom P450 nên khi dùng đồng thời với lopinavir thì làm giảm chuyển hóa và làm tăng nồng độ huyết tương của lopinavir. Lopinavir không bền và nhanh chóng bị phân huỷ trong cơ thể người. Do đó, lopinavir cần phải được dùng kèm với chất ức chế hoạt động của protease có tên ritonavir để có thể tồn tại lâu hơn trong cơ thể con người. Đây là lý do tại sao có sự kết hợp của Ritonavir và Lopinavir cố định trong một chế phẩm (Kaletra).
Lopinavir và ritonavir được kết hợp trong điều trị HIV
Thuốc kết hợp lopinavir và ritonavir được sử dụng cùng với các thuốc kháng retrovirus khác để điều trị bệnh nhân nhiễm HIV (người lớn, vị thành niên, trẻ em trên 14 ngày tuổi).
2. Lopinavir/ritonavir trong điều trị coronavirus
Phối hợp 2 thuốc này không chỉ ức chế enzyme protease của virus HIV mà cũng có thể ức chế protease của các loại RNA virus khác, đặc biệt là coronavirus. Một công trình nghiên cứu trên khỉ cho thấy hiệu quả của thuốc trên MERS virus. Thử nghiệm lâm sàng sử dụng Kaletra để điều trị Covid-19 đã được tiến hành tại Trung Quốc trên 199 bệnh nhân Covid-19 tham gia và được chia làm 2 nhóm: Nhóm 1 nhận chăm sóc và điều trị chuẩn; Nhóm 2 nhận được chăm sóc và điều trị chuẩn, thêm vào đó bệnh nhân sẽ được uống 2 viên Kaletra mỗi ngày. Kết quả thử nghiệm cho thấy không có sự khác biệt giữa hai nhóm. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho biết bệnh nhân Covid-19 tham gia thử nghiệm này đều là những bệnh nhân rất nặng cũng có thể là một yếu tố ảnh hưởng đến kết quả (1/5 số bệnh nhân trong 199 bệnh nhân đã tử vong).
Kết quả dường như khả quan hơn ở các bệnh nhân được điều trị sớm nhất (dưới 12 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng bệnh), với tỷ lệ tử vong thấp hơn. Tuy nhiên, kết quả của các phân tích này cần phải được khẳng định lại thông qua các nghiên cứu lớn hơn để đánh giá lợi ích tiềm năng của thuốc này trên các bệnh nhân nhiễm COVID-19 được điều trị sớm.
3. Tác dụng bất lợi của lopinavir/ritonavir
Các tác dụng bất lợi phổ biến nhất của thuốc là rối loạn tiêu hóa (tiêu chảy) và rối loạn lipid máu (tăng cholesterol máu, tăng triglycerid máu). Lưu ý rằng thuốc này gây ra nhiều tương tác thuốc. Tác dụng phụ nghiêm trọng có thể có như viêm tụy, các vấn đề về gan và lượng đường trong máu cao
Kết quả của thuốc trên bệnh nhân SARS-CoV-2 còn chưa thể khẳng định, hơn nữa thuốc cũng gây ra nhiều tác dụng bất lợi. Do đó, cần hội chẩn đầy đủ trước khi ra quyết định kê đơn thuốc này trong điều trị SARS-CoV-2 và chỉ kê đơn khi bệnh nhân nhập viện.
