Uống thuốc sai cách không những làm giảm tác dụng của thuốc,làm tăng thời gian điều trị bệnh, mà còn gây ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng sức khỏe chung của bản thân. Vậy khi uống thuốc cần chú ý tới những vấn đề gì để có thể phát huy tối đa tác dụng của thuốc? Những việc làm nào gây ảnh hưởng tới việc dùng thuốc?
Uống thuốc cũng giống như giải một bài tập.
Có rất nhiều những loại thuốc được bào chế dưới dạng khác nhau như viên nén, viên sủi, con nhộng, dạng nước hay dạng kem bôi…Do đó việc dùng thuốc cũng cần dựa vào đặc tính viên thuốc. Không thể uống viên nén như uống với viên sủi,hay dạng kem bôi không thể dùng như giống với dạng nước được.
Đường vào của các loại thuốc điều trị từng bệnh cũng không giống nhau. Ví dụ như thuốc đặt âm đạo ,đặt hậu môn không thể uống, hoặc ngược lại. Thuốc bôi ngoài da chỉ có thể điều trị bên ngoài.
Do đó,việc uống thuốc cũng giống như giải một bài toán, cần có phương pháp đúng và phù hợp, giống như giải toán hình học không thể áp dụng định lí của toán đại số được.
Những việc làm khiến cho uống thuốc trở nên sai cách.
-Uống thuốc sai thời điểm.
Khi uống thuốc cần chú ý tới thời điểm nên sử dụng thuốc. Với từng loại thuốc sẽ có thời gian sử dụng thuốc khác nhau, như trước hoặc sau bữa ăn, chia bao nhiêu lần trong ngày hay có cần uống đúng giờ hay không.
Ví dụ một số thuốc như nitrofurantoin (điều trị nhiễm khuẩn cấp hoặc mạn tính ở niệu đạo), griseofulvin (thuốc kháng sinh điều trị các loại nấm ngoài da), spironolacton (điều trị xơ gan cổ trướng, phù nề) cần uống sau bữa ăn.., dịch dạ dày và thức ăn sẽ nhào nặn giúp các hạt thuốc trộn đều làm tăng độ ẩm và dễ hấp thu.
Với các thuốc tan mạnh trong dầu mỡ như sulfamid, griseofulvin, phenytoin (trị động kinh và các cơn tâm thần vận động)… thì nên uống trong bữa ăn giàu chất béo. Các vitamin, nhất là nhóm hòa tan trong chất béo như vitamin A, D, E, K thì nên uống trong bữa ăn hoặc ngay sau bữa ăn để dầu mỡ có trong thức ăn giúp vitamin dễ hòa tan, cơ thể hấp thu tốt.
Phần lớn các thuốc kháng nấm ketoconazol nên uống trong bữa ăn để giảm bớt các hiện tượng không dung nạp đường tiêu hóa và cải thiện sự hấp thu, nhưng cần tránh uống rượu.
Các thuốc chống viêm hạ nhiệt giảm đau không steroid: aspirin, ibuprofen, ketoprofen, diclofenac kèm với nguy cơ loét dạ dày, cần uống thuốc vào bữa ăn và không được uống rượu.
Các loại thuốc điều trị HIV hoặc phơi nhiễm cần uống đúng giờ mỗi ngày, nên uống sau bữa ăn hoặc trước khi đi ngủ để giảm tác dụng phụ của thuốc.
Một số thuốc cần uống vào lúc đói: đó là các thuốc dễ bị ảnh hưởng bởi thức ăn, đặc biệt là các loại kháng sinh. Những thuốc có tác dụng phụ gây nôn do cơ chế trung ương như opiat, thuốc chống ung thư… thì cần phải uống xa bữa ăn.
Ngoài ra, còn một số thuốc không bị thức ăn làm ảnh hưởng đến hấp thu hoặc phá hỏng, có thể uống vào lúc nào cũng được. Ví dụ với các kháng sinh nhóm quinolon (norfloxacin, ofloxacin, ciprofloxacin…) có thể uống trong hoặc ngoài bữa ăn, sự hấp thu không bị ảnh hưởng.
-Tư thế sử dụng thuốc không đúng.
Với những loại thuốc dung nạp qua đường uống cần ngồi hoặc đứng khi sử dụng thuốc, không được nằm, vì khi nằm uống thuốc, thuốc sẽ dễ bị dính vào vách thực quản, không những giảm hiệu quả điều trị mà còn gây kích ứng thực quản, dẫn đến ho, viêm, thậm chí tổn thương vách thực quản.
Đối với những loại thuốc truyền lại cần phải nằm nghỉ tuyệt đối trong quá trình tiến hành truyền thuốc,tránh đi lại nhiều làm di lệch kim truyền hoặc giảm tốc độ truyền thuốc. Với những loại thuốc bôi thì không quá quan trọng việc tư thế khi sử dụng.
Với các loại thuốc đặt âm đạo hay đặt hậu môn sau khi đặt thuốc cần nằm nghỉ từ 10-15 phút sau đó mới nên đi lại,tránh thuốc trào ngược ra ngoài.
Còn tiếp…