Táo bón ở trẻ là bệnh tương đối phổ biến và thường xảy ra quanh năm, thường gây ra do vi khuẩn hoặc virus. Bệnh diễn biến ở mức độ nặng trẻ có thể bị mất nước, suy dinh dưỡng chậm lớn. Nên do đó, cha mẹ cần nắm vững một số kiến thức quan trọng để xử lý khi trẻ bị táo bón.
1.Táo bón ở trẻ là bệnh gì?
Táo bón là tình trạng trẻ bị đi ngoài phân lỏng 3 lần hoặc nhiều hơn trong một ngày, đây là một trong những bệnh thường gặp. Trung bình mỗi trẻ dưới 5 tuổi bị táo bón khoảng 3 lần trong một năm, tại một số khu vực mà vệ sinh không được đảm bảo thì con số này còn có thể cao hơn rất nhiều lần.
2. Nguyên nhân trẻ bị táo bón
Táo bón là cách cơ thể tự loại bỏ vi trùng và hầu hết các đợt kéo dài từ vài ngày đến một tuần. Táo bón có kèm theo sốt, buồn nôn, nôn và mất nước. Một số nguyên nhân táo bón ở trẻ em phổ biến nhất bao gồm:
- Nhiễm virus như rotavirus, vi khuẩn như salmonella và hiếm khi là ký sinh trùng như giardia. Virus là nguyên nhân phổ biến nhất gây táo bón ở trẻ.
- Ngộ độc thực phẩm cũng có thể gây táo bón ở trẻ. Các triệu chứng thường xuất hiện nhanh chóng gồm nôn mửa và có xu hướng hết trong vòng 24 giờ.
- Các nguyên nhân khác của táo bón bao gồm như bệnh ruột kích thích, dị ứng thực phẩm…
3.Trẻ bị táo bón cha mẹ cần làm gì?
Bù nước và chất điện giải:
Nếu không được bù nước và điện giải cơ thể sẽ lâm vào tình trạng mất nước và điện, đã có tới 70% số bệnh nhân tử vong là do mất nước, còn lại do các nguyên nhân nhiễm độc, viêm phổi…
Ngoài ra, trẻ bị táo bón dễ có nguy cơ suy dinh dưỡng, vì trong khi táo bón các chất dinh dưỡng không được cung cấp đầy đủ do trẻ chán ăn, hơn nữa do gia đình thường mắc sai lầm là không cho trẻ ăn vì sợ ăn vào sẽ tăng táo bón. Hậu quả khi trẻ khỏi bệnh táo bón thì lại bị suy dinh dưỡng.
Đánh giá mức độ mất nước, có 3 mức độ:
- Mất nước nhẹ: trẻ khát nước và đòi uống. Ở trẻ nhỏ chưa biết nói chỉ biết quấy khóc chỉ khi cho uống nước đủ mới hết khóc.
- Mất nước vừa: ngoài khát nước trẻ có biểu hiện khô mắt, niêm mạc môi, miệng khô, da nhăn nheo. Các trẻ nhỏ có thể thóp lõm xuống, mắt trũng lại, ngủ mắt nhắm không kín, trẻ khóc không có nước mắt, nước dãi…
- Mất nước nặng: ngoài các triệu chứng trên sẽ thấy trẻ có dấu hiệu đặc biệt về thần kinh như lừ đừ, có khi vật vã hoặc li bì hôn mê hoặc có những cơn co giật.
Chăm sóc tại nhà:
Những trẻ có tình trạng mất nược nhẹ có thể điều trị tại nhà. Những trẻ mất nước nặng cần nhanh chóng phải nhập viện sớm để điều trị theo phác đồ.
Cách pha oresol khi trẻ bị táo bón:
Ngay khi trẻ bị táo bón cần cho trẻ uống bù nước tốt nhất là uống oresol (nhớ pha theo đúng chỉ định trên bao bì, 1 gói pha trong đúng 1 lít nước đun sôi để nguội hoặc loại gói nhỏ thì pha đúng 200ml). Cho trẻ uống từ từ từng muỗng một uống cho tới khi hết khát. Nếu trong 24 giờ không uống hết lít dung dịch đã pha thì đổ đi pha khác vì dung dịch đã pha sẽ hỏng, tiếp tục cho trẻ ăn và bú bình thường (nếu trẻ còn bú).
4. Những sai lầm cần tránh khi trẻ bị táo bón
Một số bà mẹ sai lầm là khi trẻ táo bón lại không cho trẻ ăn đầy đủ và không cho uống nước vì sợ làm táo bón tăng dẫn đến trẻ táo bón đã mất nước lại càng mất nước trầm trọng càng nguy hiểm hơn, sai lầm thứ hai là tự ý dùng thuốc kháng sinh.
Hiện nay, khi trẻ táo bón, cơ thể vẫn hấp thu được nước theo đường uống và hấp thu được tới 60% các thức ăn đưa vào theo đường tiêu hoá. Hơn nữa phần lớn nguyên nhân táo bón do virut nên dùng kháng sinh hoàn toàn vô ích mà còn làm trẻ mệt thêm. Vì vậy, chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ.
Vậy khi nào trẻ bị táo bón cần truyền dịch?
Trẻ táo bón bị mất nước vừa nhưng không uống nước được, uống vào lại nôn và những trẻ mất nước nặng nhất thiết phải truyền dịch để bù nước và điện giải. Tuy nhiên, việc truyền dịch phải được tiến hành tại cơ sở y tế do bác sĩ thăm khám chỉ định và theo dõi để tránh các tai biến có thể gặp khi đang truyền.
