Suy tim không phải là một bệnh mà là một hội chứng do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó tim giảm khả năng cung cấp máu cho nhu cầu của các cơ quan trong cơ thể. Suy tim ở giai đoạn sớm dấu hiệu thường mơ hồ, không rõ ràng do đó khó để xác định chính xác.
Hình ảnh tim bình thường (trái) và tim to do suy tim (phải)
1. Khó thở
Khó thở là triệu chứng điển hình của suy tim. Người bệnh suy tim khó thở có thể khi gắng sức, khi về đêm và nặng thì ngay cả khi nghỉ ngơi. Khó thở do suy tim xuất hiện cả khi hít vào và thở ra, phân biệt với khó thở do nguyên nhân tại phổi. Trên thực hành, có thể phân độ suy tim dựa vào mức độ khó thở của bệnh nhân.
Độ 1: Khó thở khi gắng sức. Người bình thường khỏe mạnh cũng có thể khó thở khi rất gắng sức và phục hồi nhanh khi nghỉ, nhưng ở bệnh nhân suy tim, khó thở ngay cả khi mức độ gắng sức ít và lâu hồi phục hơn.
Độ 2: Khó thở khi gắng sức ít, chỉ làm việc nhẹ cũng thấy mệt và khó thở. Ví dụ leo cầu thang bộ lên tầng 2 đã thấy khó thở
Độ 3: Khó thở ngay cả khi làm những việc thường ngày như đánh răng, rửa mặt.
Độ 4: Khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi không làm gì, kể cả lúc nằm nghỉ.
– Khó thở khi nằm: khi nằm, máu dồn về tim nhiều hơn làm tăng gánh nặng cho tim, do đó gây khó thở. Hiện tượng khó thở khi nằm xuất hiện chỉ vài phút sau khi bệnh nhân nằm, khi ngồi dậy hoặc kê gối cao thì đỡ khó thở.
– Khó thở kịch phát về đêm khi ngủ: là hiện tượng bệnh nhân đột ngột phải thức dậy vì cảm thấy ngột ngạt, khó thở. Phải kê gối cao hơn hoặc ngồi dậy để thở.
– Cơn hen tim và phù phổi cấp: bệnh nhân khó thở dữ dội, hoảng sợ, vã mồ hôi, thở nhanh. Đây là một tình trạng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng người bệnh.
2. Ho khan
Người bệnh suy tim thường ho khan, đôi khi khạc đờm trắng hoặc có bọt hồng. Ho thường xảy ra ban đêm hoặc khi bệnh nhân gắng sức. Tuy nhiên, ho khan kèm theo nhiều yếu tố khác, như khó thở, bệnh cao huyết áp, bệnh van tim thì mới nghĩ đến suy tim.
3. Phù nề
Suy tim gây phù do máu ứ trệ ở tuần hoàn ngoại vi. Bệnh nhân sưng nề ở chân, mắt cá chân, bụng và có thể tăng cân.
4. Mệt mỏi
Tình trạng mệt mỏi do suy tim có thể lẫn với các bệnh khác. Nguyên nhân là do khi tim suy yếu dẫn đến tình trạng máu không đủ cung cấp cho các cơ quan trong cơ thể. Tình trạng mệt mỏi ảnh hưởng lớn đến các hoạt động hằng ngày của người bệnh.
Ngoài ra, bệnh nhân còn xuất hiện những biểu hiện của thiếu máu các cơ quan như tim đập nhanh, suy nhược, suy giảm trí nhớ, chóng mặt, đau đầu, chân tay rã rời, chán ăn, buồn nôn, tiểu về đêm và tiểu ít…
Để giúp phát hiện sớm ra các dấu hiệu suy tim, Hiệp hội Suy tim Hoa Kỳ (HFSA) đã ban hành hướng dẫn được viết tắt là FACES:
- F – Fatigue (Mệt mỏi)
- A – Activity limitation (Hạn chế hoạt động)
- C – Congestion (Tắc nghẽn): Các dịch bị ứ đọng, tắc nghẽn trong phổi khiến người bệnh ho khan, khò khè và khó thở.
- E – Edema or ankle swelling (Phù hoặc sưng mắt cá chân)
- S – Shortness of breath (Khó thở)
Tóm lại, nếu bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng trên nền đã mắc các bệnh lý từ trước như bệnh tim mạch (nhồi máu cơ tim, bệnh hẹp hở van tim, bệnh cơ tim, tim bẩm sinh, tăng huyết áp…), bệnh phổi mạn tính (hen phế quản, viêm phế quản mạn, COPD…), hay bệnh cường giáp, đái tháo đường, thì cần đến ngay chuyên khoa tim mạch để khám và chẩn đoán chính xác bệnh.
