Lạc niêm mạc tử cung là tình trạng xuất hiện ngoài buồng tử cung các tổ chức có đặc điểm hình thái học và chức năng của niêm mạc tử cung.
Lạc niêm mạc tử cung có khu trú rất khác nhau giải thích cho tính đa dạng của triệu chứng. Bất cứ lý do khám bệnh phụ khoa nào cũng có thể chẩn đoán là lạc niêm mạc tử cung.
Lâm sàng và cận lâm sàng.
1. Lạc niêm mạc tử cung trong cơ:
Lạc niêm mạc tử cung trong cơ gặp sau 35 tuổi, ở người chửa đẻ nhiều, đi khám vì rong kinh, rong huyết và đau bụng dưới.
Đau tiểu khung thường theo nhịp điệu vòng kinh.Đặc điểm là thống kinh muộn, ở ngày thứ 2 hay thứ 3 và thứ phát. Trước đó khi người bệnh còn trẻ không có thống kinh. Thống kinh thường kết hợp với đau tiểu khung từng lúc.
Khi khám thấy tử cung hơi to, đều, sơ, chắc. Phần còn lại bình thường.
Chụp tử cung sẽ cho phép chẩn đoán, cho thấy các triệu chứng đặc hiệu: các túi thừa, thẳng, ngắn, tận cùng phì ra như cái chùy.
Khi không có túi thừa, các dấu hiệu gián tiếp đáng chú ý:
– Chỉ giãn 1 sừng tử cung, sừng tử cung bị giãn theo mọi phía.
– Giãn toàn bộ: toàn bộ buồng tử cung phì đại, không bị cứng, không có hình khuyết.
– Đáy và bờ tử cung có các đoạn cứng gấp khúc.
– Đoạn bắt đầu của hai vòi trứng thẳng đứng lên.
Siêu âm và soi buồng trứng không thể chẩn đoán được bệnh.
2.Lạc niêm mạc tử cung ngoài, ở trong phúc mạc.
Bệnh gặp chủ yếu ở phụ nữ trẻ, 20 đến 30 tuổi, đi khám vì đau hay vô sinh.
Dấu hiệu đau hoặc thường xuyên hoặc gián đoạn, là bệnh cảnh của thống kinh muộn. Đôi khi thêm vào là đau ở sâu khi giao hợp hay vô sinh.
Khám lâm sàng cho phép nghĩ nhiều đến chẩn đoán khi thấy tử cung đổ sau, không di động và thấy các nhân thâm nhiễm, đau ở túi cùng Douglas, đặc biệt là day chằng tử cung cùng. Khám hai phần phụ thấy có khối u buồng trứng hay phần phụ đau.
Nếu không có tiền sử nhiễm khuẩn, thì khả năng lớn nhất là lạc niêm mạc tử cung.
Siêu âm đặc biệt là siêu âm âm đạo có thể hướng đến chẩn đoán khi có khối phần phụ. Nang lạc niêm mạc tử cung ở buồng trứng có đường kính trên 2 cm, là hình ảnh tròn, bờ trong nhẵn và đều. Bên trong nang, quan sát thấy có âm vang rải rác, đồng nhất trong toàn bộ nang. Sau cùng có tăng âm vang, trong nang không có vách. Dùng đầu dò làm di động nang có thể thấy âm vang trong nang di chuyển. Chọc dó theo hướng dẫn siêu âm cho phép khẳng định chẩn đoán.
Chụp tử cung vòi trứng cho phép chẩn đoán.
Các dấu hiệu trực tiếp quan sát thấy ở vòi trứng: các túi thừa đặc trưng ở đoạn gần tử cung.
Các dấu hiệu gián tiếp biểu hiện tư thế tử cung bị thay đổi bất thường.
– Tử cung đổ sau, bị cố định trông giống như các ô trên phim nghiêng. Có kéo cổ tử cung khi chụp cũng không làm thay đổi tư thế tử cung.
– Đôi khi đoạn eo-cổ tử cung bị biến dạng vì các nhân lạc niêm mạc tử cung. Cổ tử cung không còn nằm trong trục với thân tử cung.
– Vòi trứng bị tắc ở đoạn xa gây hình ảnh ứ nước.
– Buồng trứng có lạc niêm mạc tử cung ngăn cẩn thuốc cản quang chảy tự do vào ổ phúc mạc, trên phim tháo nước có thể thấy cacis hố to ở buồng trứng.
Trên phim chụp 24h vẫn còn đọng thuốc chứng tỏ có dính xung quanh buồng trứng, vòi trứng. Dù sao thì chụp tử cung vòi trứng không thể chẩn đoán chắc chắn để áp dụng điều trị lâu dài.
Soi ổ bụng cho phép nhìn thấy các thương tổn: Thấy các các chấm xanh tím ở phúc mạc, buồng trứng, ống tiêu hóa. Khi đó cho phép đánh giá toàn bộ thương tổn.
3.Các khu trú khác của niêm mạc tử cung ngoài.
- Lạc niêm mạc tử cung ở cổ tử cung gặp ở phụ nữ trên 40 tuổi, đẻ nhiều lần, có tiền sử sinh thiết cổ tử cung, đốt điện khoét chóp. Đó là các tổn thương nhỏ, tím xẫm, chảy máu khi chạm vào.
- Lạc niêm mạc tử cung ở âm đạo gặp ở cùng đồ sau, Đó chính là lạc niêm mạc tử cung ở dây chằng tử cung cùng thâm nhiễm vào. Các nhân lạc niêm mạc tử cung tím xẫm có thể gây ra máu, gây đau khi giao hợp.
- Lạc niêm mạc tử cung ở âm hộ, tầng sinh môn gặp ở sẹo cắt khâu tầng sinh môn, đó là nguyên nhân đau khi hành kinh.
BS.Hải Hà.
Chú ý: Trên đây là những thông tin tham khảo về chẩn đoán bệnh lạc niêm mạc tử cung, hãy gọi điện đến tổng đài 19006237 để được tư vấn cụ thể.
