Ở trẻ sơ sinh COĐM lớn có biến chứng suy tim tăng áp động mạch phổi cần được điều trị nội khoa tích cực. Nếu bệnh nhân không giảm cần chỉ định phẫu thuật.
Còn ống động mạch trung bình và lớn
Ngay trong giai đoạn sơ sinh một số trẻ đã có dấu hiệu suy tim trong 1 – 2 tuần sau khi đẻ với các triệu chứng khó thở, thở rên, bú kém hoặc bỏ bú, những trẻ đẻ non thường có suy hô hấp nặng cần phải đặt nội khí quản thở máy. Suy hô hấp có thể xuất hiện ngay sau khi đẻ hoặc sau thời gian bình thường từ vài giờ đến vài ngày.
Một số trẻ thích nghi được trong giai đoạn sơ sinh nhưng sau đó có biểu hiện chậm lớn, nhiễm trùng hô hấp dai dẳng tái diễn, dễ mệt khi vận động, gầy sút.
Khám thực thể: trong phần lớn các trường hợp nghe thấy tiếng thổi liên tục như đã mô tả, tuy nhiên một số trẻ sơ sinh đẻ non hoặc OĐM lớn có tăng áp động mạch phổi nặng thường chỉ nghe thấy tiếng thổi tâm thu.
Một số triệu chứng thường gặp khác là tiếng T2 mạnh, mạch nảy mạnh chìm sâu, mỏm tim đập mạnh, huyết áp chênh lệch nhiều giữa tối đa và tối thiểu. Triệu chứng suy tim hay gặp ở sơ sinh bị COĐM lớn hoặc những bệnh nhân COĐM trung bình bị phát hiện muộn. Cần chú ý phát hiện sớm các triệu chứng của dị vật TMS khác phối hợp thông liên thất, ép hẹp động mạch chính, tứ chứng Fallot…) và các biến chứng của bệnh COĐM (viêm màng tim nhiễm khuẩn, viêm phổi, suy tim).
Các thay đổi về X quang ngực gồm: điện tim to cung động mạch phổi phồng, phù tổ chức kẽ phổi, điện tâm đồ cho thấy hình ảnh dày nhĩ trái, dày thất trái tăng gánh tâm trương. Các trường hợp phát hiện chậm có thể dày hai thất.
Siêu âm tim là những phương pháp thăm dò không những có giá trị chẩn đoán xác định mà còn cho biết hình phẫu giải pháp OĐM, tình trạng huyết động tim để có phương hướng quyết định điều trị.
Siêu âm TM và 2D cho phép nhìn trực tiếp và đo đạc kích thước các buồng tim mạch máu và OĐM đánh giá chức năng co bóp của tim. Siêu âm Doppler màu giúp khẳng định chẩn đoán đánh giá chiều dòng máu qua OĐM, đánh giá các thông số huyết động của tim.
Các mặt cắt trục cắt dài, trục ngắn cạnh ức trái mặt cắt trục dài hõm trên ức… là các mặt cắt thường được sử dụng và hữu ích nhất trong chẩn đoán COĐM. Thông tĩnh mạch chẩn đoán chỉ được chỉ định để xác định bệnh nhân đã đến giai đoạn Eislmenger hay chưa hoặc để xác định các tổn thương phối hợp mà không thể xác định bằng siêu âm.
Điều trị
Ở trẻ sơ sinh COĐM lớn có biến chứng suy tim tăng áp động mạch phổi cần được điều trị nội khoa tích cực. Nếu bệnh nhân không giảm cần chỉ định phẫu thuật.
Nếu điều trị nội khoa giảm nhưng vẫn tăng áp động mạch phổi đáng kể (tỉ lệ áp lực ĐMP/áp lực ĐMC ≥ 0,75) cần phải mổ sớm (trước 6 tháng) để tránh tăng áp động mạch phổi cố định.
Các trường hợp COĐM không gây tăng áp động mạch phổi nhiều, lâm sàng tốt cũng cần chỉ định phẫu thuật hoặc đóng OĐM qua thông tin, trước lúc trẻ 6 tháng đến 1 năm tuổi hoặc bất kì lúc nào khi được phát hiện.
Có nhiều cách điều trị bệnh COĐM bao gồm thuốc, đóng ống động mạch bằng dụng cụ thông tim, kẹp ống động mạch qua mổ nội soi có video hỗ trợ, thắt khâu ODM bằng phẫu thuật thường quy.
Phẫu thuật thắt OĐM được áp dụng và phổ biến rộng rãi ở nước ta trong một thời gian dài nhưng còn nhiều hạn chế, tỉ lệ tái thông ống không nhỏ, phình OĐM sau thắt, những OĐM lớn ở trẻ lớn dễ có biến chứng rách thành ống khi phẫu thuật, hiện phương pháp này chỉ được sử dụng ở trẻ sơ sinh, OĐM ngắn.
Phẫu thuật cắt khâu OĐM đã hạn chế được một số nhược điểm nêu trên và đã được áp dụng rộng rãi.
Đóng OĐM qua nội soi lồng ngực có video hỗ trợ: OĐM được kẹp bằng các clip.
Đóng OĐM bằng dụng cụ qua thông tim: các OĐM nhỏ (2-3mm) đóng bằng coils, OĐM trung bình và lớn ≥ 4mm đóng bằng Amplatzer, đây là phương pháp an toàn và hiệu quả nhưng giá thành còn cao nên chỉ có thể thực hiện tại các trung tâm tim mạch.
Chú ý: Khi bạn có thắc mắc về dị tật còn ống động mạch hay các bệnh tim bẩm sinh ở trẻ hãy gọi cho chúng tôi theo số máy 19006237 để được tư vấn cụ thể
