Thuốc tránh thai khẩn cấp ngày càng được sử dụng phổ biến không chỉ trong giới vị thành niên mà trong cả những cặp vợ chồng.Bên cạnh tác dụng chính là việc tránh thai, ít người biết rằng thuốc còn có những tác dụng khác ảnh hưởng đến sức khỏe .
Thuốc TTKC được chỉ định dùng cho những phụ nữ có quan hệ tình dục đột xuất, quên uống thuốc tránh thai hàng ngày, tính sai ngày an toàn, vòng tránh thai bị tuột, bao cao su bị rách, thủng,… chưa muốn có thai hoặc bị cưỡng hiếp…
Trên thị trường có nhiều loại thuốc với các cách dùng khác nhau. Thuốc tránh thai khẩn cấp có khá nhiều tên biệt dược như levonelle-2, norievo, plan B, postinor, postinor-2, microlut, norgeston, microval, ovrrette. Sản phẩm hay được sử dụng là loại thuốc levonorgestrel là một chất progestogen tổng hợp dẫn xuất từ nortestosteron. Thuốc có tác dụng và cách dùng cũng giống như các progestogen nói chung, nhưng là thuốc ức chế phóng noãn mạnh. Levonorgestrel làm thay đổi dịch nhày cổ tử cung, tạo nên một hàng rào ngăn cản sự di chuyển của tinh trùng vào tử cung. Quá trình làm tổ của trứng bị ngăn cản do những biến đổi về cấu trúc của nội mạc tử cung. Đồng thời, hoạt chất này cũng làm cho chức năng của hoàng thể bị giảm, đóng góp một phần vào tác dụng tránh thai. Thuốc tránh thai levonorgestrel được sử dụng dưới dạng viên tránh thai uống chỉ có progestogen (như viên microval, norgeston) hoặc phối hợp với estrogen trong viên tránh thai uống kết hợp. Levonorgestrel cũng được dùng dưới dạng thuốc tránh thai tác dụng dài ngày bằng cách đặt dưới da (như norplant) hoặc đặt vào trong tử cung.
Thuốc này thường đóng vỉ 2 viên. Nếu có sẵn thuốc thì chỉ cần uống một liều duy nhất một viên sau giao hợp trong vòng một giờ. Tuy nhiên, nếu không kịp mua thuốc trong vòng một giờ, có thể uống 1 viên trong vòng 72 giờ sau giao hợp (càng sớm càng tốt) và uống tiếp viên thứ hai sau viên đầu 12 giờ. Nếu không có loại thuốc TTKC, có thể dùng tăng loại thuốc tránh thai thông thường loại phối hợp như: choice, rigevidon, microgynon, marvelon. Loại thuốc tránh thai chỉ có một hormon dành cho phụ nữ cho con bú không dùng làm thuốc TTKC được.
Tất cả các thuốc trên uống liều đầu càng sớm càng tốt sau quan hệ tình dục không được bảo vệ. Thuốc TTKC hiệu quả đạt 75% nhưng không được sử dụng như một biện pháp tránh thai thường xuyên. Trong một tháng không nên dùng quá 2 lần vì càng dùng nhiều thì hiệu quả càng giảm.
Tác dụng phụ thuốc tránh thai khẩn cấp
Cũng như mọi thuốc tránh thai khác, thuốc TTKC cũng có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn. Thường gặp nhất là rối loạn kinh nguyệt (khoảng 5% phụ nữ dùng thuốc này). Tiếp tục dùng thuốc thì rối loạn kinh nguyệt giảm. Chảy máu âm đạo thất thường khi sử dụng levonorgestrel có thể che lấp những triệu chứng của ung thư cổ tử cung hoặc ung thư nội mạc tử cung, do đó cần phải khám phụ khoa định kỳ (6 – 12 tháng) để loại trừ ung thư. Chửa ngoài tử cung xảy ra nhiều hơn ở những phụ nữ dùng thuốc tránh thai uống chỉ có progestogen. Nguy cơ này có thể tăng lên khi sử dụng levonorgestrel dài ngày và thường ở những người tăng cân. Những phụ nữ đang dùng levonorgestrel mà có thai hoặc kêu đau vùng bụng dưới thì thầy thuốc cần cảnh giác về khả năng có thai ngoài tử cung. Người ta thấy khi dùng levonorgestrel hoặc thuốc tránh thai uống nguy cơ bị bệnh huyết khối tắc mạch tăng. Ở người dùng thuốc, nguy cơ đó tăng khoảng 4 lần so với người không dùng thuốc. Khi người dùng thuốc bị viêm tắc tĩnh mạch hoặc bệnh huyết khối tắc mạch, phải ngừng thuốc. Nếu mất thị giác một phần hoặc hoàn toàn, dần dần hoặc đột ngột, hoặc xuất hiện lồi mắt, nhìn đôi, phù gai thị, nhức đầu dữ dội phải ngừng thuốc ngay tức khắc.
Một số phụ nữ dùng thuốc TTKC bị buồn nôn và nôn làm hiệu quả của thuốc sẽ bị giảm… Nếu sau khi uống bị nôn thì phải uống ngay liều khác để thay thế. Nếu sau khi uống 2 giờ mới nôn thì không cần uống bù. Không dùng viên TTKC khi đã có thai hoặc bị dị ứng với thuốc tránh thai. Không được dùng thuốc tránh thai khẩn cấp như một biện pháp tránh thai thường xuyên. Thuốc không phòng tránh được bệnh lây truyền qua đường tình dục và HIV/AIDS.
TH( Theo SKDS)
