Vàng da ở trẻ em là một trong những vấn đề khá thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh. Sau khi sinh ra cha mẹ thấy da của bé vàng hơn so với trẻ khác hoặc vàng kéo dài không hết đều cảm thấy rất lo lắng. Mặc dù trẻ vẫn bú mẹ và không quấy khóc nhiều nhưng đôi khi đó lại đang biểu hiện một bệnh lí nguy hiểm. Vậy vàng da ở trẻ em khi nào là sinh lí khi nào là bệnh lí?
- Vàng da sinh lí và vàng da bệnh lí ở trẻ khác nhau như thế nào?
Ở trẻ sơ sinh, quá trình thay cũ đổi mới của hồng cầu diễn ra nhanh chóng và sinh ra hemoglobin sau đó chuyển hóa thành là billirubin, một chất có màu vàng. Nhưng do chức năng gan của trẻ chưa ổn định, khả năng đào thải billirubin còn kém. Đặc biệt với trẻ sinh thường nên xuất hiện vàng da sinh lí. Nhưng cũng có những bệnh lí nguy hiểm gặp ở trẻ bị vàng da sớm. Đặc điểm vàng da sinh lí và bệnh lí ở trẻ như sau
- Vàng da sinh lí :
- Xuất hiện 24 giờ sau sinh
- Đặc điểm màu vàng nhẹ, vàng ở 1 vùng cơ thể như cổ, bụng, mặt, bàn tay chân…
- Không kèm theo các dấu hiệu như bú kém, lơ mơ, quấy khóc nhiều,gan lách to, vết tím da không rõ nguyên nhân
- Ở trẻ đủ tháng triệu chứng hết sau 1 tuần, trẻ sinh non hết sau 2 tuần
- Giảm nhanh khi được sưởi dưới nắng mặt trời hoặc chiếu đèn
- Vàng da bệnh lí:
- Xuất hiện sớm trong vòng 24- 48 giờ sau sinh
- Đặc điểm vàng đậm vàng toàn thân, củng mạc mắt vàng, cả lòng bàn tay lòng bàn chân.
- Vàng da kéo dài hơn 1 tuần với trẻ đủ tháng và hơn 2 tuần với trẻ thiếu tháng
- Dấu hiệu đi kèm như bú ít, nôn trớ, chậm tăng cân, co giật, phân bạc màu ( cứt cò), xuất huyết không rõ nguyên nhân.
- Vàng da bệnh lí gặp trong các bệnh gì ở trẻ em?
Để đánh giá chính xác mức độ vàng da của bé cha mẹ cần quan sát bé dưới ánh sáng ngoài trời, không quan sát dưới ánh điện hoặc để trẻ trong nhà quá lâu mà không sớm phát hiện bất thường. So sánh lòng bàn tay 2 bên với bàn tay người bình thường để đánh giá màu sắc. Đặc biệt trẻ sinh thiếu tháng hoặc vào mùa đông cha mẹ nên chú ý nhiều hơn. Vàng da bệnh lí có thể gặp trong 1 số nguyên nhân sau
- Thiếu men G6PD
- Bât thường hồng cầu : hồng cầu hình liềm
- Bệnh lí nhiễm trùng.
- Bất đồng nhóm máu mẹ con
- Bệnh lí đường mật như teo đường mật bẩm sinh
Phát hiện sớm bệnh lí vàng da ở trẻ em giúp điều trị sớm bằng phương pháp dùng thuốc hoặc phẫu thuật có thể tránh được rất nhiều biến chứng gây tổn thương não, tổn thương gan, hay di chứng về tâm thần vận động của trẻ sau này.
