Viêm tinh hoàn-mào tinh hoàn là hiện tượng viêm xảy ra khu trú tại nhu mô tinh hoàn và mào tinh hoàn có thể là do nhiễm khuẩn hoặc không do nhiễm khuẩn.
1.Định nghĩa
Viêm tinh hoàn- mào tinh hoàn được chia thành các loại viêm cấp tính và viêm mãn tính dựa theo thời gian tồn tại các triệu chứng của bệnh. Trường hợp cấp tính, các triệu chứng có thể xuất hiện trong vòng 6 tuần, đặc trưng bởi sự sưng và đau đột ngột một hoặc hai bên tinh hoàn có thể kèm theo sốt. Viêm mãn tính thường biểu hiện bằng cảm giác tưng tức khó chịu ở tinh hoàn, tinh hoàn không sưng nhưng sờ thấy một hoặc nhiều cục xơ, các triệu chứng này tồn tại liên tục trên 6 tuần. Thực tế trên lâm sàng viêm tinh hoàn rất ít khi xảy ra đơn độc mà nó thường là hậu quả từ các viêm nhiễm ở mào tinh hoàn lan ra gây nên tình trạng viêm tinh hoàn-mào tinh hoàn đồng thời.
2- Nguyên nhân gây bênh
Những đối tượng hay mắc bệnh là những người trong độ tuổi hoạt động tình dục, hoạt động thể lực quá mức, lái xe đạp hoặc moto, ngồi nhiều, đã trải qua các phẫu thuật đường tiết niệu có đặt sonde niệu đạo, và những người có các di dạng đường tiết niệu như valse niệu đạo sau, hẹp miệng sáo, hẹp bao qui đầu, u phì đại tiền liệt tuyến.
Viêm tinh hoàn mào tinh hoàn do nhiễm khuẩn
Có nhiều yếu tố có thể gây nên tình trạng viêm tinh hoàn- mào tinh hoàn nhưng nhiễm khuẩn vẫn là một yếu tố quan trọng. Các tác nhân nhiễm khuẩn gây viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn có thể là các vi khuẩn đặc hiệu hoặc không đặc hiệu, nhưng cũng có thể không phải là vi khuẩn.
3.Dấu hiệu
Khám thực thể có thể thấy các dấu hiệu bìu bên bị bệnh giãn to, sưng nóng đỏ đau. Sờ tinh hoàn thấy tinh hoàn nằm thấp trong bìu, kích thước lớn mật độ cứng. Tinh hoàn tăng cảm giác đau khi sờ nằn. Có thể có tràn dịch màng tinh hoàn. Dấu hiệu Prehn dương tính (bệnh nhân ở tư thế đứng thẳng, thầy thuốc dùng tay nhẹ nhàng nâng bìu bên bị bệnh lên. Dấu hiệu dương tính khi khi bệnh nhân thấy đỡ đau hơn còn ngược lại bệnh nhân đau tăng lên là dấu hiệu âm). Phản xạ cơ bìu xạ cơ bìu dương tính.
4 Điều trị
Nguyên tắc:
1- Dựa vào phân loại viêm tinh hoàn mào tinh hoàn để có các biện pháp điều trị thích hợp
2- Trường hợp viêm tinh hoàn mào tinh hoàn do nhiễm khuẩn dựa trên kết quả kháng sinh đồ để điều trị
3- Trong lúc chờ đợi KSĐ hoặc không có KSĐ có thể tiến hành điều trị kháng sinh theo kinh nghiệm dựa vào độ tuổi mắc bệnh, dự đoán vi khuẩn gây bệnh
Điều trị kháng sinh theo kinh nghiệm như sau:
Người bệnh đang trong độ tuổi sinh sản (15-35 tuổi), nghi ngờ vi khuẩn gây bệnh là tác nhân lây truyền qua đường tình dục là N. Gonococus và Chalmydia.T: ceftriaxone, tiêm bắp một liều duy nhatas1-2g, kêt sh[j với doxyciline 200mg/ngày trong 10 ngày. Hoặc có thể dùng Azithromycine 1/ngày, uống liều duy nhất thay thế cho doxyciline trong trường hợp chống chỉ đinh.
Người bệnh dưới 15 hoặc trên 35 tuổi, nghi ngờ tác nhân gây bệnh là các vi khuẩn đường ruột như Ecoli,…dùng nhóm quinolon như ofloxacine 300 mg uống ngày 2 lần trong 10 ngày, hoặc norfloxacine 400 mg, ngày 2 lần trong 10 ngày, hoặc levofloxacine 500 mg ngày 1 lần trong 10 ngày.
Điều trị nâng đỡ: Giảm đau nonsteroid, nâng đỡ bìu, hạn chế vận động, nghỉ ngơi tại giường, tăng cường dinh dưỡng và vitamine.
Vấn đề sử dụng corticoid cho đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi vì thiếu bằng chứng về những lợi ích của nó.
TH( theo BSNT)
