Các thông số trên xét nghiệm tinh dịch đồ rất quan trọng,giúp bác sĩ có thể đánh giá sơ bộ về khả năng sinh sản từng người.Bài viết hôm nay sẽ cùng mọi người tìm hiểu về các thông số và ý nghĩa trên xét nghiệm tinh dịch đồ.
Theo WHO 2010 có tới 13 thông số cần làm trên mỗi mẫu tinh dịch được thể hiện qua bảng sau:
|
STT |
Tên xét nghiệm |
Giá trị bình thường |
|
1 |
Thời gian ly giải |
15-60 phút |
|
2 |
Độ nhớt |
|
|
3 |
Màu sắc |
|
|
4 |
Thể tích |
≥ 1,5 ml |
|
5 |
pH |
≥7,2 |
|
6 |
Mật độ tinh trùng |
≥15×10^6 /ml |
|
7 |
Tổng số lượng tinh trùng |
≥39×10^6 |
|
8 |
Di động tiến tới (PR) |
≥32% |
|
9 |
Di động không tiến tới (NP) |
PR+NP≥40% |
|
10 |
Không di động |
|
|
11 |
Hình dạng tinh trùng |
≥4% |
|
12 |
Tỷ lệ sống |
≥58% |
|
13 |
Bạch cầu |
<1,0×10^6 |
-Sự ly giải của tinh trùng: Tinh dịch sau khi xuất tinh sẽ tự hóa lỏng ở nhiệt độ 37 độ C do các men của tuyến tiền liệt. Do vậy nếu thời gian ly giải lâu thường do viêm tuyến tiền liệt hay các nguyên nhân rối loạn khác.
– Độ nhớt( độ quánh): đánh giá bằng cách quan sát sự kéo dài của giọt tinh dịch được nhỏ bằng pitong.Bình thường khi tinh dịch nhỏ rời rạc hoặc không bị kéo dài quá 2cm. Nếu độ nhớt cao chứng tỏ trong tinh dịch có thể có các thành phần khác.
-Màu sắc: Tinh dịch thường có màu sắc đồng nhất, sau khi hóa lỏng có thể có màu trắng hoặc xám đục. Nếu tinh dịch có màu vàng có thể do dùng một số loại vitamin,do lẫn nước tiểu hoặc nhiễm trùng. Nếu có màu hồng hoặc đỏ có thể có hồng cầu trong tinh dịch. Màu trắng trong do tinh trùng ít. Tinh dịch lợn cợn có thể do viêm đường tiết niệu.
-Thể tích: Có thể ước lượng chính xác bằng cách tính trọng lượng của mẫu tinh dịch. Thể tích tinh dịch thấp có thể do tắc ống phóng tinh,bất sản túi tinh,xuất tinh ngược dòng.
-pH tinh dịch: Thay đổi tùy thuộc vào dịch tiết tính acid của tiền liệt tuyến và dịch tiết kiềm của túi tinh.pH dưới 7 thường gặp trong bất sản túi tinh hoặc tắc ống phóng tinh.
-Mật độ tinh trùng và tổng số tinh trùng: Để đếm mật độ tinh trùng,cần pha loãng tinh dịch với dung dịch pha loãng và đếm bằng buồng đếm Neubauer cải tiến hoặc Makler. Tổng số lượng tinh trùng trong một lần xuất tinh được tính dựa trên mật độ tinh trùng. Nếu mật độvà số lượng tinh trùng thấp có thể do viêm nhiễm, thay đổi độ pH…
-Khả năng di động của tinh trùng: Được đánh giá ngay sau khi tinh dịch ly giải hoàn toàn (sau 30 phút nhưng không quá 60 phút sau xuất tinh). Độ di động của tinh trùng sẽ được đánh giá dưới vật kính 40x. Tùy theo tốc độ di chuyển,phân thành 3 nhóm chính:
+Tinh trùng di động tiến tới (PR): tinh trùng di chuyển tích cực, hoặc là tuyến tính hoặc trong 1 vòng tròn lớn bất kể tốc độ.
+Tinh trùng di động không tiến tới (NP): di động tại chỗ, cử động đuôi nhẹ, bơi trong 1 vòng tròn nhỏ.
+Tinh trùng bất động (IM): tinh trùng không di động
Khả năng di động của tinh trùng liên quan mật thiết tới việc có thai.Người có mật độ và số lượng tinh trùng đạt chuẩn nhưng tinh trùng không tiến tới được cũng không thể làm mang thai được. Tính trùng không di động được bình thường có thể do cơ thể suy nhược,thiếu chất ,viêm nhiễm sinh sản…
-Hình dạng tinh trùng: Hình dạng tinh tùng sẽ được quan sát ở vật kính 100x,sau khi được nhuộm bằng phương pháp Papanicolaou. Những tinh trùng bình thường bao gồm đầu,cổ,phần giữa và đuôi đều bình thường.
+Đầu tinh trùng hình bầu dục với đường nét rõ ràng,dài 3,7-4,7 µm; rộng 2,5-3,2 µm, tỷ lệ dài và rộng 1,3-1,8
+ Cực đầu chiếm 40 – 70% so với thể tích vùng đầu. Cực đầu không có không bào lớn hoặc không có nhiều hơn 2 không bào nhỏ và không chiếm quá 20% thể tích vùng đầu. Vùng sau cực đầu không chứa bất cứ không bào nào.
+ Phần giữa thon, bề ngang 0,5 – 0,7 µm, dài 3,3 – 5,2µm, gắn thẳng với trục đầu
+ Bào tương sót lại < 1/3 so vói kích thước đầu bình thường
+ Đuôi thẳng, đều, thon, dài khoảng 45µm
Tất cả các tinh trùng không có hình dạng như mô tả trên được coi là bất thường. Tinh trùng dị dạng sẽ khó thụ thai hoặc nếu tạo thành hợp tử thì hợp tử cũng yếu,khó phát triển. Những người có số lượng tinh trùng hình dạng bình thường thấp có thể đang mắc viêm nhiễm, thay đổi độ pH…
-Tỷ lệ sống của tinh trùng : Tỷ lệ tinh trùng sống được đánh giá bằng cách xác định tính nguyên vẹn của màng bào tương,thông qua khả năng kháng thuốc nhuộm hay phản ứng trong môi trường nhược trương. Việc phân biệt tinh trùng sống hay chết ở những tinh trùng bất động là quan trọng. Hiện nay người ta thường dùng phương pháp nhuộm eosin- nigrosin để đánh giá khả năng sống của tinh trùng. Nếu tỷ lệ sống của tinh trùng thấp có thể do viêm tinh hoàn,viêm niệu đạo…
-Các tế bào lạ trong tinh dịch:
Tổng số tế bào lạ trong mẫu = Mật độ tế bào lạ × thể tích mẫu.
+Bạch cầu: không có trong tinh dịch,nếu có chỉ có với số lượng ít. Nếu phát hiện số lượng lớn bạch cầu trong mẫu có thể do các bệnh lí vê tuyến tiền liệt hoặc viêm nhiễm túi tinh…
+Hồng cầu: Bình thường sẽ không có trong tinh dịch,nhưng nếu phát hiện có thì khả năng có thể do tổn thương chảy máu đường niệu đạo,viêm tinh hoàn,sỏi niệu đạo…
+Tinh trùng non: Tế bào mầm chưa trưởng thành,nếu có nhiều trong tinh dịch có thể do rối loạn chức năng ống sinh tinh,hay gặp ở giãn tĩnh mạch tinh…
+Các vi khuẩn hoặc các vi sinh vật khác: Nếu có có thể biểu hiện tình trạng nhiễm trùng đường sinh dục
Đánh giá xét nghiệm tinh dịch đồ theo tiêu chuẩn trên giúp chẩn đoán và điều trị phù hợp ,hỗ trợ sinh sản giúp tăng tỷ lệ thành công trong vấn đề con cái gia đình.
