Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn, viêm nhiều khớp mạn tính, nữ mắc nhiều hơn nam (tỷ lệ giữa nam và nữ là 1/3). Bệnh viêm khớp dạng thấp có thể để lại nhiều hậu quả xấu cho người bệnh. Bệnh có thể chữa khỏi với điều kiện là phải chẩn đoán sớm, chính xác, điều trị đúng phác đồ và người bệnh phải kiên trì điều trị.
Nguyên nhân của viêm khớp dạng thấp
Là một bệnh tự miễn với sự tham gia của nhiều yếu tố
– Tác nhân gây bệnh: có thể là vi khuẩn, vi rút, dị nguyên nhưng chưa được xác minh chắc chắn.
– Cơ địa: bệnh có liên quan rõ rệt đến giới và tuổi.
– Di truyền: bệnh có tính chất gia đình và 60-70% bệnh nhân mang yếu tố kháng nguyên phù hợp tổ chức HLA-DR4 (trong khi ở người bình thường là 30%)
– Yếu tố thuận lợi: sau sang chấn, cơ thể suy yếu, sinh đẻ, lạnh ẩm kéo dài…
Cơ chế sinh bệnh
Lúc đầu tác nhân gây bệnh tác động như kháng nguyên, đến giờ vẫn chưa biết là kháng nguyên gì, gây bành trướng dòng tế bào T được kháng nguyên kích thích trên những cơ thể cảm nhiễm di truyền trong giai đoạn đầu của bệnh. Một tiểu nhóm tế bào T hoạt hoá trong màng hoạt dịch đã sản xuất nhiều cytokine khác nhau bao gồm: Interferon γ (IFN-γ), interleukin 2 (IL2), IL6 và yếu tố hoại tử (TNF -α), có tác dụng gây viêm màng hoạt dịch kéo dài, đặc trưng của VKDT. Kích thích thêm các tế bào khác trong màng hoạt dịch (bạch cầu đơn nhân, tếbào B, tế bào màng hoạt dịch giống nguyên bào sợi), bằng cytokine hoặc tiếp xúc trực tiếp với tếbào T hoạt hoá, sẽ dẫn đến giai đoạn bệnh thứ hai phá huỷ nhiều hơn. Các bạch cầu đơn nhân hoạt hoá và tế bào màng hoạt dịch giống nguyên bào sợi không chỉ sản xuất các cytokine tiền viêm, khác nhau (đặc biệt là IL.1 và TNF -α) và các yếu tố tăng trưởng có thể làm phức tạp thêm tình trạng viêm, mà còn kích thích sự sản xuất các metalloproteinase của chất nền và các protease khác. Chính những tác nhân này làm trung gian phá huỷ chất nền của mô khớp đặc trưng của giai đoạn phá huỷ trong VKDT.
Có thể để lại di chứng
Thống kê cho thấy rằng hậu quả của viêm khớp dạng thấp có thể để lại di chứng biến dạng khớp bị viêm, co quắp các ngón tay, hạn chế chức năng vận động, teo cơ và có thể bị tàn phế (khoảng từ 10 – 15%). Tuy nhiên, biến chứng của viêm khớp dạng thấp còn tùy thuộc vào mức độ của bệnh và số lượng khớp bị viêm. Các kết quả nghiên cứu cho thấy rằng nếu số lượng khớp bị sưng và đau nhiều; thời gian mắc bệnh kéo dài trên 1 năm; các hình ảnh tổn thương xương thể hiện trên phim chụp Xquang thấy rõ (xương bào mòn, hẹp khe khớp…); tốc độ máu lắng và chỉ số CRP tăng cao thì nguy cơ để lại di chứng là rất lớn.
Một số yếu tố khác có thể làm ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh như người bệnh viêm khớp dạng thấp có kèm bệnh tim mạch thì có thể làm cho bệnh nặng thêm hoặc mắc thêm bệnh nhiễm khuẩn cấp tính. Đối với viêm khớp dạng thấp cũng cần chẩn đoán phân biệt với một số bệnh có triệu chứng hơi giống viêm khớp dạng thấp như đau nhức xương hoặc mỏi cơ hoặc mỏi khớp, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp phản ứng, viêm khớp vẩy nến… Đây là những bệnh thuộc về khớp nhưng phản ứng huyết thanh về yếu tố RF âm tính, viêm khớp không đối xứng ở một hoặc nhiều khớp, các bệnh này thường gặp ở nam giới. Hoặc một số bệnh có liên quan đến khớp nhưng không phải viêm khớp dạng thấp như lupus ban đỏ hệ thống, thoái hóa khớp hoặc viêm khớp do liên cầu nhóm A (S. pyogenes) gây thấp tim tiến triển.
Bệnh cần điều trị sớm
Bệnh viêm khớp dạng thấp không chỉ là một bệnh ở khớp mà là một hệ thống. Bệnh mang tính chất mạn tính, kéo dài, để lại nhiều hậu quả xấu, có thể gây tàn phế. viêm khớp dạng thấp không phát hiện sớm có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, loãng xương. Tuy vậy, viêm khớp dạng thấp chưa được xác định nguyên nhân một cách chắc chắn, do đó, khi nghi ngờ bị bệnh viêm khớp dạng thấp, cần phải đi khám ngay, tốt nhất là được khám bởi bác sĩ chuyên khoa xương khớp. Khi đã bị bệnh viêm khớp dạng thấp cần xác định điều trị sớm, tích cực, liên tục (khoảng 4 tháng).
Người bệnh không nên tự mua thuốc điều trị vì như vậy bệnh không những không khỏi mà đôi khi còn nặng hơn, nguy hiểm nhất là dùng thuốc không đúng chỉ định. Không được tiêm bất cứ loại thuốc gì vào vùng đau của khớp khi chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa khớp.
Mọi bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp nên có chế độ sinh hoạt hợp lý và rèn luyện cơ thể đều đặn nhằm tránh biến dạng khớp, cứng khớp, teo cơ. Tập thể dục thường xuyên nhưng trong giai đoạn bệnh cấp tính thì cần nghỉ ngơi nhưng không có nghĩa là nghỉ hoàn toàn (tức là không làm các động tác căng cơ mạnh) như phải vận động nhẹ nhàng các khớp, căng nhẹ các cơ để hạn chế cứng khớp. Khi bệnh đã thuyên giảm thì nên đi bộ hoặc tập các động tác thể dục nhẹ nhàng, hợp với sức mình để tăng sức mạnh cho các cơ bắp.
Cần dinh dưỡng hợp lý như đa dạng nguồn dinh dưỡng, ăn nhiều rau, quả, cá, thịt trắng (thịt gà), giảm ăn ngọt. Một số thức ăn có giàu chất omega-3, các loại acid béo không no như mỡ cá, dầu cá giúp giảm đau, cứng khớp thì nên tận dụng. Hằng tháng, nên đi khám bệnh định kỳ để bác sĩ theo dõi tình trạng sức khỏe của bạn thuận lợi hơn, nếu thấy cần kết hợp điều trị giữa nội khoa, ngoại khoa hoặc lý liệu pháp thì bác sĩ sẽ tư vấn kịp thời cho người bệnh biết. viêm khớp dạng thấp là một trong những bệnh cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa thầy thuốc, người bệnh và gia đình bệnh nhân thì hiệu quả điều trị sẽ được tăng lên.
Bệnh viêm khớp dạng thấp để lại rất nhiều di chứng, bệnh có thế cải thiện nếu phát hiện và điều trị sớm.
Mọi vấn đề về sức khỏe, vui lòng gọi đến tổng đài 19006237 để nhận được sự tư vấn trực tiếp từ các chuyên gia.
