Viêm ruột thừa ở trẻ em

Viªm ruét thõa cÊp tÝnh lµ mét cÊp cøu ngo¹i khoa th­êng gÆp ë trÎ em. Thèng kª t¹i ViÖn Nhi chØ trong 3 n¨m (1991-1993) ®· cã 243 trÎ em bÞ viªm ruét thõa (1). MÆc dï tû lÖ tö vong ®· gi¶m xuèng ®¸ng kÓ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh­ng tû lÖ biÕn chøng viªm phóc m¹c vÉn cßn cao.

            ChÈn ®o¸n viªm ruét thõa chñ yÕu dùa vµo th¨m kh¸m l©m sµng. TÊt c¶ c¸c tr­êng hîp nghi ngê (®au bông, sèt) cÇn ph¶i ®­îc theo dâi t¹i bÖnh viÖn, tèt nhÊt lµ nªn ®­îc kh¸m nhiÒu lÇn bëi cïng mét thÇy thuèc. B¾t ®Çu sê n¾n tõ n¬i kh«ng ®au tr­íc, kÕt hîp sê n¾n víi quan s¸t vÎ mÆt bÖnh nh©n ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng thay ®æi nÐt mÆt do ®au g©y nªn.

1. chøng c¬ n¨ng

 §au bông

            TriÖu chøng ®Çu tiªn cña viªm ruét thõa lµ ®au bông quanh rèn hoÆc ë vïng hè chËu ph¶i. C¸c tÝn hiÖu ®Çu tiªn cña ph¶n øng viªm ®­îc truyÒn theo c¸c sîi thÇn kinh cña m¹c treo vÒ D₁₀, ®©y lµ n¬i chi phèi c¶m gi¸c ngang møc vïng rèn (7). Vµi giê sau, ®au chuyÓn vÒ vïng hè chËu ph¶i. §au ë hè chËu ph¶i cã lÏ lµ do dÞch viªm ®· ®­îc h×nh thµnh gi÷a ruét thõa vµ thµnh bông.

            Trong c¸c tr­êng hîp viªm ruét thõa sau manh trµng, ®au ë vïng quanh rèn cã thÓ tån t¹i hµng ngµy vµ kh«ng bao giê di chuyÓn vÒ hè chËu ph¶i (7).

            Tuy nhiªn ë trÎ nhá nhiÒu khi khã x¸c ®Þnh ®­îc vÞ trÝ ®au chÝnh x¸c. Trong thèng kª cña chóng t«i chØ cã 45% c¸c tr­êng hîp vÞ trÝ ®au trong nh÷ng giê ®Çu tiªn lµ ë hè chËu ph¶i (1).

N«n : Cã thÓ xuÊt hiÖn sau khi ®au bông vµi giê, tuy nhiªn cã nhiÒu bÖnh nh©n bÞ viªm ruét thõa kh«ng n«n.

 Sèt : BÖnh nh©n th­êng sèt trªn 38^o. RÊt Ýt khi cã bÖnh nh©n sèt cao ®Õn 39,5^oC – 40^o. Tuy nhiªn vÉn cã bÖnh nh©n bÞ viªm ruét thõa nh­ng nhiÖt ®é b×nh th­êng : 36% theo thèng kª cña Valayer vµ 29% theo thèng kª cña chóng t«i (29).

 C¸c biÓu hiÖn kh¸c :

            Mét sè Ýt bÖnh nh©n cã thÓ cã biÓu hiÖn Øa ch¶y, dÔ lµm cho chÈn ®o¸n nhÇm víi rèi lo¹n tiªu hãa. Khi ruét thõa to vµ dµi n»m lät trong tiÓu khung s¸t bµng quang cã thÓ g©y nªn c¸c triÖu chøng tiÕt niÖu (®¸i d¾t, ®¸i khã).

2. Kh¸m thùc thÓ

            Sê n¾n æ bông thÊy cã ®iÓm ®au khu tró ë hè chËu ph¶i. NÕu ruét thõa ë sau manh trµng, ®iÓm ®au khu tró ë m¹ng s­ên ngay phÝa trªn mµo chËu

           Phản ứng thành bụng ở hố chậu phải lµ dÊu hiÖu quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh chÈn do¸n, tuy nhiªn ®¸nh gi¸ ®óng dÊu hiÖu nµy rÊt khã ë trÎ nhá. CÇn tr¸nh cho trÎ c¶m gi¸c sî h·i b»ng c¸ch dç dµnh, trß chuyÖn víi trÎ, xoa Êm tay tr­íc khi sê n¾n bông. Cho trÎ n»m nghiªng sang tr¸i cã thÓ dÔ x¸c ®Þnh ph¶n øng ë hè chËu ph¶i h¬n.

            §èi víi trÎ nhá nªn kh¸m Ýt nhÊt lµ 2 lÇn c¸ch nhau kho¶ng 2 giê ®Ó ®¸nh gi¸ tiÕn triÓn cña ph¶n øng thµnh bông.

            Th¨m trùc trµng trong giai ®o¹n sím Ýt cã gi¸ trÞ trõ khi ruét thõa dµi, ®Çu n»m trong tiÓu khung.

 C¸c xÐt nghiÖm bæ sung

            Trong ®a sè c¸c tr­êng hîp sè l­îng b¹ch cÇu t¨ng nh­ng vÉn cã mét sè bÖnh nh©n cã sè l­îng b¹ch cÇu b×nh th­êng (16% theo thèng kª cña Valayer vµ 27% theo thèng kª cña chóng t«i) (2,9). ThËm chÝ cã 5% bÖnh nh©n trong thèng kª cña chóng t«i cã sè l­îng b¹ch cÇu thÊp (2). Chôp bông kh«ng chuÈn bÞ hÇu nh­ kh«ng cã gi¸ trÞ chÈn ®o¸n, tuy nhiªn h×nh ¶nh sái ph©n ë ruét thõa cã thÓ lµ mét gîi ý.

Siªu ©m ®· ®­îc sö dông trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Ó chÈn ®o¸n viªm ruét thõa. C¸c biÓu hiÖn trªn siªu ©m bao gåm :

– §­êng kÝnh ruét thõa t¨ng lªn trªn 6mm.

– Cã mét hoÆc nhiÒu sái ph©n t¨ng c¶n ©m trong lßng ruét thõa.

– Mét líp t¨ng ©m bao quanh ruét thõa (h×nh ¶nh cña m¹c nèi lín).

BS. Hải Hà.

Chú ý: Trên đay là những thông tin tham khảo về viêm ruột thừa ở trẻ em, hãy gọi điện đến tổng đài 19006237 để được tư vấn trực tiếp.